Ένα κινηματογραφικό ποίημα που εικονογραφεί τη σιωπή
Ξεκίνησα να βλέπω την ταινία ενός νέου σκηνοθέτη με κάποια προκατάληψη – οφείλω να πω – μια προκατάληψη γενική, απέναντι στον σύγχρονο κινηματογράφο που, λόγω του νεαρού της ηλικίας του, ο σκηνοθέτης Γιώργος Λουριδάς εκπροσωπεί.
Γρήγορα είδα ότι στον «σύγχρονο κινηματογράφο» δεν ανήκει μόνο η ταινία που χτίζεται με βία, αίμα και φρίκη, και «σαρώνει» στις κινηματογραφικές αίθουσες, αλλά και η ταινία που δεν ξέχασε την ψυχή του κινηματογράφου, δηλαδή τη μαγεία, την ποίηση των εικόνων. Κάποτε είχαμε να λέμε για όλ’ αυτά, μέναμε άυπνοι ομοθυμαδόν για να τ’ αναλύσουμε, να παρατείνουμε την αίσθηση.
Οι πρώτες σκηνές μου θύμισαν Αγγελόπουλο. Φαίνεται ότι χρειαζόμουν στο χέρι ένα πρώτο κλειδί για να μπω στην αίθουσα. Το λέω γιατί δεν άργησα καθόλου να διακρίνω την έκδηλη αυτονομία του σκηνοθέτη, διεκδικούσε από τον θεατή τον δικό του καλλιτεχνικό θρόνο, τον καλούσε να προσέλθει και ν’ αφεθεί σε μια οικεία – καθόλου όμως μοδάτη – ποιητική πανδαισία.
Σημειώνω αυτό, επειδή, όταν αφέθηκα, ένιωσα να γεννιούνται μέσα μου απανωτά στίχοι, ποιήματα, ποιητικές ιδέες… φτερούγιζαν γύρω μου σαν χελιδόνια την άνοιξη.
Ήθελα να γράψω.
Η ποιητική παράθεση των εικόνων που εκτυλισσόταν μπροστά μου, ενεργοποιούσε τον λόγο, τον λόγο μου.
Δεν το περίμενα αυτό. Αυτή την ποιητικότητα από έναν νέο σκηνοθέτη, όχι, δεν την περίμενα.
Έκπληκτος από το σμήνος των άλεκτων ποιημάτων που κινούνταν σαν περσείδες στον νυχτερινό ουρανό, επιστράτευσα την προσοχή μου. Απρόσμενα εντελώς βίωνα τη μεταποιητική αυτή εμπειρία. Συνειδητοποίησα ότι, χωρίς να το καταλάβω, είχα δραπετεύσει από το κάθισμά μου και, είπα, μα… αυτό είναι ο κινηματογράφους που νοσταλγώ, αυτός είναι ο κινηματογράφος που έλειψε μεν, δεν πέθανε δε.
Νόμιζα ότι οι σύγχρονοι κινηματογραφιστές έχουν εγκαταλείψει αυτές τις Σχολές. Έβλεπα πολύ κινηματογράφο παλιά. Τρεις ταινίες τη βδομάδα. Τώρα δεν έχω διάθεση να δω ούτε μία ταινία. Γιατί έχω την αίσθηση ότι κάποιος με κοροϊδεύει. Σ’ αυτό έγκειται και η έκπληξή μου από την «σύντροφο των νεκρών» του Λουριδά. Ξεδιπλωνόταν μπροστά μου ο κινηματογράφος που μου άρεσε κάποτε κι απογοητευμένος πλέον από τα εφέ, το αίμα, τη φρίκη, δεν έχω πια όρεξη να τον παρακολουθώ, έτσι όπως εκμαυλίζει – να μην πω εκβιάζει – τις εντυπώσεις μου, μέσα σ’ αυτήν την – ανυπόφορη πια – τρικυμιώδη αψυχία.
Πόσοι άραγε είναι σήμερα οι νέοι που τους αρέσει αυτός ο κινηματογράφος;
Δεν ξέρω.
Εκείνο που ξέρω είναι ότι η ποίηση είναι διαχρονική, δεν υπακούει σε ηλικίες, ούτε σε γενιές. Ποίηση των λέξεων ή των εικόνων, δεν έχει σημασία.
Η ταινία αφηγείται τις αγωνίες επτά νέων που θέλουν ν’ αλλάξουν την κωμικοτραγική, μεταμοντέρνα κοινωνία όπου ζουν. Απέναντί τους, βρίσκεται μία σκοτεινή αίρεση από Μαύρες Φιγούρες ερχόμενες από τ’ απύθμενα βάθη του υποκόσμου με ένα στόχο: Να ελέγξουν τη φύση και τον ανθρώπινο εγκέφαλο μια για πάντα.
Ο ίδιος ο σκηνοθέτης σημειώνει:
«Πρόκειται για μία ταινία αφιερωμένη σε όλους τους αδικοχαμένους καλλιτέχνες του παρελθόντος, αλλά και εκείνους του παρόντος, που αγωνιούν να μοιραστούν το όραμά τους και προσπαθούν να βρουν τη θέση τους στην Ευρώπη. Η ταινία έγινε ως ένας φόρος τιμής στους καταραμένους ποιητές Arthur Rimbaud και Charles Baudelaire. Εμπνευσμένη από τον πίνακα του Edvard Munch «Η κραυγή», αφιερώνεται στην απόγνωση του σύγχρονου ανθρώπου.»
«Η σύντροφος των νεκρών» του Γιώργου Λουριδά, είναι μεγάλου μήκους, ανεξάρτητη Ελληνο – Γαλλική συμπαραγωγή, γυρίστηκε στο Παρίσι και την Αμιάν στη Γαλλία, στην Αθήνα και την Μεσσηνία στην Ελλάδα, ολοκληρώθηκε δε το 2018. Η πρεμιέρα πραγματοποιήθηκε στο φεστιβάλ Hellas Filmbox festival του Βερολίνου το 2019 και η Γαλλική στην γενέτειρα του Arthur Rimbaud, Charleville-Mezieres. Στο Αγρίνιο προβλήθηκε την Πέμπτη 2 Ιουλίου 2020 στο καφέ – μπαρ «Διόσκουροι». Έχει λάβει μέχρι τώρα 4 βραβεία σε διεθνή φεστιβάλ.
Πρωταγωνιστούν: Alexandra Saifi, Teodora de Pedro, Tatiana Gomez, Μαρτίνα Δημοπούλου, Πέτρα Μαυρίδη, Φανή Γεωργακάκη, Elia Rader, Anna Lemeshchenko, Μελιάννα Μάκαρη, Elyes Dorbo, Φώτης Λουριδάς.
(«Η Σύντροφος των νεκρών» ήταν η τελευταία μεγάλου μήκους όπου παίζει η αδικοχαμένη Γαλλίδα ηθοποιός Alexandra Saifi. Πέθανε από ανακοπή καρδιάς τον Αύγουστο του 2020.)
Μπορείτε να βρείτε την ταινία, ελεύθερη προς θέαση, με τον γαλλικό τίτλο της («La Compagne Des Morts») στις πλατφόρμες των Youtube και Vimeo. Μπορείτε, έπειτα, επίσης να βρείτε το άτυπο, μεσαίου μήκους, δίπτυχό της «Inside the sheer nostalgia of a lullaby.»