Τώρα, μάλλον πείσθηκαν όλοι: Βεβαιότητες δεν υπάρχουν. Ούτε για τη δουλειά, ούτε για την διασκέδαση, προπάντων δε, για το μέλλον. Με τις σιγουριές της ευμάρειας είχαν ανδρωθεί γενιές και γενιές, ξαφνικά όμως όλα ξεφούσκωσαν όπως το μπαλόνι που πέφτει πάνω στ’ αγκάθι.
Το εμπεδώσαμε πλέον άπαντες: Όλα είναι ρευστά. Και όλα… “πάνε κατά διαόλου”…
Η ανασφάλεια που – μετά την οικονομική κρίση του 2008 – προέκυψε στο μεγάλο τμήμα του παγκόσμιου πληθυσμού, γονιμοποιήθηκε ξαφνικά από την επέλαση του κορωνοϊού. Οι επιχειρήσεις που (στην Ελλάδα) είχαν βγει αλώβητες από τα μνημόνια ή, έστω, είχαν καταφέρει να επιβιώσουν, δέχτηκαν τη χαριστική βολή από το lockdown λόγω της πανδημίας.
Θυμάμαι τώρα μια συζήτηση που είχα μ’ έναν φίλο, ιδιοκτήτη ταβέρνας, αρχές του 2010, λίγον καιρό πριν μπει στη ζωή μας το πρώτο μνημόνιο. Του μιλούσα για κρίση, εκείνος όμως δεν την έβλεπε: “Πού τη βλέπεις εσύ την κρίση;” μου είπε. Γύρισε μάλιστα και ρώτησε τη γυναίκα μου: “Μήπως τρελάθηκε αυτός;”.
Κρίνοντας από την ταβέρνα του που συνέχισε να είναι γεμάτη κάθε βράδυ, δεν έβλεπε καμία κρίση. Ότι η Αγορά ολόγυρα είχε “μπουκώσει” και ασφυκτιούσε, δεν το έβλεπε, ότι η Οικονομία της χώρας κατέρρεε, δεν το πίστευε καν. Με πέρναγε για τρελό που μιλούσα για κρίση και για δεινά που θα έρχονταν. “Μήπως παλάβωσες από το πολύ διάβασμα;”, μου είχε πει.
Έτσι γίνεται πάντα… Ο λαός, αφοσιωμένος στη δουλίτσα του, κρίνοντας τον κόσμο όλο από τον δικό του μικρόκοσμο, αδυνατεί να πιστέψει τα λόγια και του φίλου ακόμα.
Έχω σκεφτεί πολλές φορές την αντίδραση εκείνου του φίλου και την έχω παραλληλίσει με την αντίδραση του λαού, όταν άκουσε για τα μνημόνια. Μου είναι απολύτως κατανοητό να βρίζουν τους δημοσιογράφους. Γιατί αυτοί του πήγαν τα μαντάτα. Κι ακόμα το κάνουν.
Ο λαός που βρίζει τους δημοσιογράφους και ο φίλος μου που τότε μ’ έλεγε τρελό, είναι το ίδιο. Αν με θεωρούσε τρελό ένας αγαπημένος φίλος, δεν θα με θεωρούσαν κάτι χειρότερο οι ξένοι;
Ο φίλος εκείνος “δεν ίδρωσε” ούτε ΜΕ τα μνημόνια. Ο επαγγελματικός του κλάδος (η ταβέρνα του, η εστίαση) πήγαινε μια χαρά. Ποιος δεν θυμάται τις γεμάτες καφετέριες και τις γεμάτες ταβέρνες ΜΕΤΑ τα μνημόνια;
Μπορεί ο μισθωτός κι ο συνταξιούχος να διαολίστηκαν από τις περικοπές του μισθού και της σύνταξης, μπορεί να παλάβωσαν και ψήφισαν μέχρι Χρυσή Αυγή, η έξοδος όμως στην καφετέρια και την ταβέρνα ήταν αναφαίρετο δικαίωμα που διεκδικούσαν. Τα χρόνια των μνημονίων ο κλάδος της εστίασης επηρεάστηκε λιγότερο από κάθε άλλον επαγγελματικό κλάδο.
Μέχρι που ήρθε ο κορωνοϊός.
Το 2020 και το 2021 ο κλάδος της εστίασης είναι ο κλάδος που πλήττεται περισσότερο απ’ όλους τους άλλους. Αναγγέλλονται κάθε μέρα λουκέτα. Και είναι ήδη βέβαιο πως η “επόμενη μέρα” θα βρει αποδεκατισμένο τον κλάδο.
Λες και μια ανώτερη δύναμη βάλθηκε “να σαρώσει” τα πάντα, να μην αφήσει τίποτα όρθιο…
Ο φίλος μου εκείνος μπορεί να του πήρε δέκα χρόνια να συνειδητοποιήσει την καταιγίδα για την οποία (μάταια τότε) του μιλούσα. Δε βλεπόμαστε πια, κατά συνέπεια δε γνωρίζω αν άλλαξε γνώμη τώρα που “η κρίση” άγγιξε θανατηφόρα και τον δικό του κλάδο. Ακόμα όμως κι αν άλλαξε γνώμη, ξέρω, δεν θα παραδεχτεί ότι εγώ είχα δίκιο και αυτός είχε λάθος. “Περσινά ξινά σταφύλια” θα πει…
Κι όμως… εκεί ακριβώς βρίσκεται το πρόβλημα με τις γνώμες, τις απόψεις και τις κρίσεις των ανθρώπων: Στην απουσία της μνήμης. Απουσιάζοντας η μνήμη, το μυαλό αδυνατεί να κάνει τις απαραίτητες συνάψεις, ώστε να οδηγηθεί στο ορθό συμπέρασμα συγκρίνοντας και συνδέοντας. Με λαϊκά λόγια, “τα πάθημα δεν γίνεται μάθημα”.
Μπορεί το πάθημα να ΜΗ γίνεται μάθημα, γίνεται όμως κάτι άλλο, πολύ χειρότερο:
Το άτομο, η οικογένεια, η κοινότητα, ο Δήμος, ο λαός, το έθνος, χωρίς μνήμη πια, χωρίς τη γενναιότητα να παραδεχτεί το λάθος, περνάει σε… άγχος, παναπεί… ανασφάλεια, ίσον κατάθλιψη. Γυμνοί πλέον από μια ευρεία θεώρηση της ζωής, απογοητευμένοι από τις επενδύσεις μιας ολόκληρης ζωής που πήγαν στράφι, οι άνθρωποι παραδίδονται στα ψυχοφάρμακα. Μερικές φορές και σε κάτι χειρότερο… Μιλώ γενικά. Και αυτό είναι το ηπιότερο για να περιγράψουμε την κατάληξη…
Δεν θα μακρηγορήσω. Θα κλείσω το σημείωμά μου με το πιο εύλογο συμπέρασμα που θα μπορούσε να βγάλει ο καθένας όταν αναλογιστεί ψυχρά τα δεδομένα:
Το φάρμακο για την επίλυση των μεγάλων και των μεγαλύτερων προβλημάτων μας δεν είναι ο Θεός, στον οποίο καταφεύγουν οι πιστοί, ούτε η κυβέρνηση, ούτε η αλλαγή κυβέρνησης, στην οποία καταφεύγουν οι γελασμένοι…
Είναι η έγερση της ατομικής συνείδησης που θα ταξινομήσει τα θέματα, θα τα πάρει μετά ένα – ένα και όλα μαζί πάλι θα τα θεωρήσει από άλλη, εντελώς άλλη ματιά, θα κάνει και πράξη την ατομική (που ενίοτε σημαίνει οικογενειακή) αλλαγή πλεύσης.
Αυτή η “άλλη ματιά” είναι το ζήτημα. Η “άλλη ματιά” που υπάρχει παντού, διάχυτη, είν’ εδώ, δίπλα μας, αλλά, ναι, ΔΕΝ μεταδίδεται από τους δημοσιογράφους, ούτε από τα ηλεκτρονικά Μέσα Ενημέρωσης, ούτε από τα έντυπα.
Και… ξέρετε κάτι…
Δε μπορεί να μεταδοθεί απ’ αυτά! Γιατί η “άλλη ματιά” που λέμε, ΔΕΝ είναι είδηση, ούτε πληροφορία. Αυτά που πρέπει να ξέρουμε, ΔΕΝ είναι όλα ειδήσεις και πληροφορίες. Άρα ΔΕΝ είναι δουλειά του δημοσιογράφου να μας ενημερώσει γι’ αυτά!
Κανείς δεν οφείλει να μεταδώσει αυτές τις γνώσεις. Ούτε ο πολιτικός, ούτε ο δημοσιογράφος. Τζάμπα οι φωνές και οι ροχάλες που τους ρίχνουμε… Μόνο την περδικούλα μας χαλάμε…
Αλλά εσύ… Εσύ… αυτή την “άλλη ματιά”… το χρειάζεσαι πολύ και θα ήταν υπέροχο για σένα να την ανακαλύψεις…
Σου το λέω απλά: Δεν έχεις παρά να το ψάξεις. Και, να θυμάσαι: “Ο ζητών ευρήσει”.