“Εγώ είμαι πρακτικός άνθρωπος” είπε ο επισκέπτης στον Ιάσονα. “Θέλω λοιπόν να μάθω αν χρησιμεύει – και σε τι – η γνώση του σοφού που έτσι κι αλλιώς δεν εφαρμόζεται απ’ τους ανθρώπους στην καθημερινότητά τους”.
Ο Μυρτιδαίος έσπευσε να καθίσει στο πεζούλι για ν’ ακούσει με ανυπομονησία την απάντηση του δασκάλου.
“Λες ότι τα καθημερινά συμβάντα δεν συνδέονται με την σοφία, έτσι δεν είναι;”, είπε ο Ιάσων.
“Ακριβώς. Κι αυτό που σκέπτομαι, είναι ότι δε βρίσκω τίποτα καλύτερο από το να είμαστε ρεαλιστές. Αλλά θέλω πάντα να ερευνώ την πιθανότητα μήπως κάνω λάθος”.
Ο Ιάσων το σκέφτηκε για λίγο:
“Θέλεις να πεις”, είπε μετά, “ότι, πίνοντας νερό, δεν χρειάζεσαι την σοφία, επειδή το να πίνεις νερό, είναι αυτονόητη πράξη, μια πρακτική ενέργεια. Γεγονός που σε κάνει ρεαλιστή”.
“Ε, ναι”…
Ο Ιάσων κοίταξε πέρα τους λόφους πριν δώσει συνέχεια στον λόγο του, αφουγκράστηκε το νερό κάτω στη ρεματιά που αχολογούσε και ύστερα ρώτησε τον επισκέπτη:
“Πού βρήκες το νερό που ήπιες;”.
“Μα… στη βρύση”.
“Αυτή τη βρύση ποιος την έφτιαξε; Ποιος κατασκεύασε τις σωλήνες; Ποιοι δούλεψαν στο εργοστάσιο που έφτιαξε τις σωλήνες, τι προβλήματα είχαν, τι σκέπτονταν, τι αισθάνονταν, ποιος τις αγόρασε από τον εργοστασιάρχη, ποιος τις κουβάλησε, ποιος τις έφερε εδώ για να γίνει το υδραγωγείο στο χωριό σου; Ποιος έκαμε αυτό το υδραγωγείο; Πότε; Γιατί το έκανε; Τι θα συνέβαινε αν δεν το είχε κάνει; Πόσο πληρώθηκαν όλοι αυτοί οι άνθρωποι που αναμίχθηκαν στο ένα και το άλλο; Πληρώθηκαν δίκαια ή άδικα για την εργασία που πρόσφεραν; Ποιος τους πλήρωσε; Πού βρήκε τα λεφτά να τους πληρώσει; Από πού έφεραν το νερό… Μπορείς ν’ απαντήσεις σ’ αυτά τα πολύ πρακτικά ερωτήματα”;
“Αυτά δεν είναι πρακτικά ερωτήματα. Αυτά λέγονται πολιτική”, είπε ο επισκέπτης.
“Και δεν ενδιαφέρεσαι ούτε για την πολιτική, να υποθέσω, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που δεν ενδιαφέρεσαι για την σοφία. Θεωρείς ότι καμία από τις δύο αυτές θεωρίες δεν συνάδει με το ρεαλιστικό μέρος της ζωής”.
“Ακριβώς”.
“Έθεσα πριν πολλά ερωτήματα και δεν πήρα καμία απάντηση, επειδή, προφανώς, δεν θα ήταν ρεαλιστική. Αλλά δεν έκαμα το τελευταίο μου ερώτημα: Ποιος έφτιαξε το νερό”;
“Τι ερώτηση είναι αυτή; Φυσικά, ο Θεός. Αυτός έφτιαξε το νερό. Αυτός έφτιαξε τα πάντα”.
“Ω, ναι! Αυτός λοιπόν είναι ο ρεαλισμός”…
“Δεν είναι”;
“Εγώ δεν ξέρω. Επομένως δε μπορώ να σου πω αν η απάντηση ότι ο Θεός έφτιαξε το νερό, είναι ρεαλισμός ή όχι. Απλά, μου κάνει εντύπωση το γεγονός ότι – εσύ, ένας τόσο πρακτικός άνθρωπος – αποδίδεις στον Θεό εκείνα με τα οποία ο ίδιος δεν ασχολείσαι. Δεν είχα μάθει ότι αυτό είναι ρεαλισμός. Σ’ ευχαριστώ πολύ για το μάθημα που μου έδωσες σήμερα”.
Ο επισκέπτης χαμήλωσε το κεφάλι, σα να μην ήξερε ξαφνικά ποιο είναι το επόμενο βήμα του.
“Μπορεί και να μην είναι”… είπε μετά.
“Μπορεί τελικά και να μην είναι ρεαλισμός, ε; Αυτό εννοείς”;
“Ναι, ναι”.
“Άρα”, είπε δυνατά ο Ιάσων, “όλες οι απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα που έθεσα παραπάνω, συνδέονται άμεσα με την απάντηση στο τελευταίο ερώτημα”.
“Μάλλον”…
“Μάλλον ή σίγουρα”;
“Σίγουρα”.
Ο Ιάσων δεν ήθελε να κάνει επίλογο. Είχε τη συνήθεια να το αφήνει αυτό στους συνομιλητές του. Για το ποιος έφτιαξε το νερό, πώς, πότε και γιατί, προτιμούσε να έχει ο καθένας την δική του απάντηση. Δε χρειαζόταν να έχουν όλοι την ίδια.
“Το νερό είναι ένα ποίημα”, είπε. “Το διαβάζει κανείς ή το πίνει. Άλλες φορές κολυμπάει σ’ αυτό. Μόνο που, αν ξέρει κολύμπι, δροσίζεται, αν δεν ξέρει κολύμπι, πνίγεται”…
Σηκώθηκε από το πεζούλι, ανέβηκε τα τρία σκαλιά μέχρι το πλατύσκαλο και μπήκε στην καλύβα του, δίνοντας τέλος στην συνάντηση.
Έμοιαζε κουρασμένος. Σα να έκοβε ξύλα στο δάσος όλη τη μέρα με το τσεκούρι.
Μίλησε όμως ο Μυρτιδαίος και είπε στον επισκέπτη που καθόταν βαρύς:
“Δεν ξέρω τι έμαθες εσύ από τον διάλογο, θέλω να σου πω τι έμαθα εγώ, φίλε: Αν ήξερα ποιος έφτιαξε το νερό, δεν ξέρω αν θα το έπινα θεωρώντας το δεδομένο. Μου φαίνεται ότι, τελικά, ρεαλιστικός ρεαλισμός δεν είναι να ξέρω το δεδομένο, αλλά το μη δεδομένο”.
Μια κουκουβάγια ήρθε κι έκατσε πάνω στην ελιά. Ο Μυρτιδαίος έκαμε σήμα στον επισκέπτη να μην κινηθεί απότομα και την τρομάξει…