Ναι, ξέρω, τα θέματα της ημερήσιας ατζέντας του 92% του λαού είναι οι καταγγελίες για σεξουαλική παρενόχληση των ηθοποιών από τους θιασάρχες. Αυτά τα θέματα συζητούν στο facebook και στην τηλεόραση από το πρωί ως το βράδυ. Κι όταν τελειώσει αυτό, θα έρθει ένα άλλο, πάντα πιπεράτο, πάντα προκλητικό…
Τι κάνω τώρα εγώ μιλώντας για τ’ άλλα; Πόσους ενδιαφέρουν; Η θεματολογία μου είναι ξενέρωτη.
Αλλά… βλέπεις… “έχω βάψει” μιλώντας – δεκαετίες τώρα – γι’ αυτά… δε μπορώ να κάνω αλλιώς…
Θα επαναφέρω λοιπόν ένα κρίσιμο θέμα για το οποίο με πολλούς τρόπους έχω μιλήσει πολλές φορές στο παρελθόν:
Η μόνη εργασία που στο μέλλον θα παρέχει ελευθερία στον εργαζόμενο, είναι η αγροτική. Καμία άλλη.
Όλες οι άλλες εργασίες, όσο προσοδοφόρες και να είναι, θα υποδουλώνουν με τον άλφα ή βήτα τρόπο την ανθρώπινη μονάδα.
Όταν λέμε “ελευθερία”, εννοούμε το ανθρώπινο αγαθό να σκέφτεσαι, να στοχάζεσαι και ν’ αναπνέεις ελεύθερα.
Και, όταν λέμε “αγροτική εργασία”, δεν εννοούμε την μαζικού τύπου παραγωγή οποιουδήποτε προϊόντος, ούτε καν την βιοτεχνική. Εννοούμε την παραγωγή ενός χειροποίητου προϊόντος, η εμπορικότητα του οποίου θα συνίσταται ακριβώς στο ότι ΔΕΝ θα είναι τυποποιημένο σε καμία φάση της ύπαρξής του, ούτε στην καλλιέργεια, ούτε στην συσκευασία, ούτε στην διακίνησή του, ένα τοπικό προϊόν, η εμβέλεια του οποίου θα φτάνει μόνο μέχρι… τα πέριξ.
Μια τέτοια εργασία δε μπορεί φυσικά να κάνει κανέναν πλούσιο, μπορεί όμως να προσφέρει μεγάλο βαθμό αξιοπρεπούς διαβίωσης, συνθήκη που, με την σειρά της, ανοίγει μια πόρτα στο… πνεύμα, ναι, στο πνεύμα, υπό την έννοια ότι επανατοποθετεί την έννοια της λιτότητας ως αρετή του πολίτη. Η ενοχοποίηση της λιτότητας από τον άσκεφτο και αστόχαστο συνδικαλισμό, είναι από τα μεγαλύτερα πολιτικά ατυχήματα του πολιτισμού μας.
Η μονάδα που θα παράγει το μοναδικό αυτό προϊόν, δεν πρέπει να έχει κανέναν εργαζόμενο, εκτός από τα άτομα της οικογένειας. Κι αυτό επειδή:
Η μικρή επιχείρηση μπήκε ήδη στο στόχαστρο του συστήματος. Γίνεται μία μάχη για την εξόντωσή της. Οι μεγάλες επιχειρήσεις, αυτές που παλιότερα λέγαμε “πολυεθνικές”, ενδιαφέρονται άμεσα για τον αφανισμό των μικρών επιχειρήσεων, επειδή αποτελούν εμπόδια για την απόλυτη κυριαρχία τους. Έχουν δε και την ισχύ να επιβάλλουν νόμους που επιταχύνουν την εξέλιξη. Οι πολιτικοί δεν φημίζονται ούτε για την οξυδέρκειά τους, ούτε για το σθένος τους. Στην ισχύ των πολυεθνικών εταιρειών είναι απολύτως ευάλωτοι.
Η επιχείρηση λοιπόν που απασχολεί έστω έναν εργαζόμενο, δεν έχει καμία ελπίδα επιβίωσης. Είναι πολύ μεγάλο το κόστος, δεν είναι μόνο ο μισθός του εργαζόμενου, αλλά όλα τ’ άλλα που βαραίνουν την επιχείρηση εξ αιτίας του. Οι ιδιοκτήτες μικρών επιχειρήσεων γνωρίζουν καλά τι εστί…
Η μόνη επιχείρηση που έχει μέλλον, είναι η μεγάλη, αυτή που απασχολεί περισσότερα από χίλια άτομα, είναι, με άλλα λόγια, η επιχείρηση που διοικείται απρόσωπα και γραφειοκρατικά, χωρίς οικειότητες και συναισθηματισμούς, κυνικά και αναίσθητα.
Οπότε, απλά, καταλήγουμε στο προφανές: Η μόνη μικρή επιχείρηση που έχει δυνατότητες επιβίωσης είναι η οικογενειακή, αυτή που παράγει όσα μπορούν να παράγουν και όσα μπορούν να πουλήσουν τα μέλη της ίδιας οικογένειας. Ως εκεί. Καμία αγωνία για μεγάλωμα της οικογενειακής επιχείρησης, καμία επένδυση. Από πεποίθηση. Από επιλογή. Από στρατηγική επιλογή. Θα ήταν λάθος να γίνει οποιαδήποτε κίνηση για επέκτασή της…
Ένας κουρέας, ας πούμε, θα είναι ευτυχής, αρκεί να είναι καλός στη δουλειά του. Το ίδιο ισχύει και για την κυρούλα που κάνει σπιτίσια γλυκά κουταλιού και τραχανά… Το ίδιο ισχύει και για έναν μελισσοκόμο.
Η εργασία που έχει μεγάλους ορίζοντες, καθώς και πολλές ειδικότητες, είναι η αγροτική, στο επίπεδο βέβαια που την χρειάζεται η βιομηχανία παραγωγής υγιών τροφίμων.
Αν το προϊόν της ατομικής – οικογενειακής επιχείρησης έχει ζήτηση μεγαλύτερη από την προσφορά, θα μπορέσουν ν’ ασχολούνται παραδίπλα (με το ίδιο προϊόν) και άλλα νοικοκυριά, όλα όμως τα νοικοκυριά θα εργάζονται στο καθεστώς της αυτονομίας τους. Το πολύ να συνεργάζονται στην κοινή διαφήμιση και την κοινή επίσης πώληση του προϊόντος τους.
Αυτό βέβαια δεν είναι εφικτό για όλους τους πολίτες. Για κάποιους που αναζητούν την ελευθερία κατά προτεραιότητα όμως, είναι ήδη απολύτως εφικτό. Αλλά και για τους άλλους, για κείνους που κάτι τέτοιο θα είναι ανέφικτο, είναι καλό να γνωρίζουν το ζύγι της κοινωνικής και της πνευματικής ελευθερίας τους, αφού έτσι θα ξέρουν πόση ελευθερία έχασαν με τη ΜΗ αγροτική εργασία που επέλεξαν να κάνουν.
Σ’ αυτό το πνεύμα έγινε η προσπάθεια ν’ αναβιώσει η καλλιέργεια του μοναδικού στον κόσμο σαγκουινιού Γουρίτσης, στη Μυρτιά της Αιτωλίας. Και μπορεί η προσπάθεια αυτή να απέτυχε, για λόγους άσχετους με το προϊόν, δεν έπαψε όμως να δείχνει την κατεύθυνση που πρέπει ν’ ακολουθηθεί από υποψιασμένους πολίτες που θέλουν να είναι και να αισθάνονται ελεύθεροι, σ’ έναν κόσμο, σ’ ένα σύστημα, που αρέσκεται στην αφαίρεση ακόμα και των πιο μικρών ατομικών ελευθεριών.
Η άποψη αυτή ενισχύεται προφανώς από την είδηση ότι πολλοί πρώην επιχειρηματίες (οι οποίοι για τον άλφα ή βήτα λόγο έκλεισε ή κινδυνεύει να κλείσει η επιχείρησή τους) αναζητούν στον αγροτικό τομέα την επαγγελματική τους διέξοδο για το μέλλον το δικό τους ή των παιδιών τους. Κοντά σ’ αυτούς και πολλοί σπουδαγμένοι νέοι που, διαπιστώνοντας το επαγγελματικό αδιέξοδο της ειδικότητάς τους, στράφηκαν ήδη στο λιοστάσι του παππού ή δοκιμάζουν καινοτόμες καλλιέργειες.
Το φαινόμενο είναι θετικό και, πράγματι, αυξάνει χρόνο με το χρόνο.
Εν κατακλείδι, τα πολυέξοδα φροντιστήρια που κάνουν οι μαθητές για να μπουν στο πανεπιστήμιο, ο τεράστιος κόπος και η αγωνία, η θυσία τόσων και τόσων δικαιωμάτων της εφηβείας, όλα αυτά που τόσο καλά γνωρίζουν οι οικογένειες, είναι πλέον άνευ νοήματος. Ο κόσμος άλλαξε ήδη και δεν το πήραμε χαμπάρι. Και μην πει κανείς ότι άλλαξε προς το χειρότερο. Μην είστε σίγουροι. Αυτά που μας στενοχωρούν, ίσως είναι για το καλό μας…