Νομίζω, έχουμε περάσει σε άλλη εποχή. Γνώρισμα της οποίας είναι ότι ο καθένας πιστεύει ό,τι θέλει να πιστέψει. Αλλ’ αυτό σημαίνει μόνο ένα πράμα: Ανικανότητα ανταλλαγής απόψεων, συνεπώς αδυναμία διαλόγου.
Έλα όμως που η αδυναμία διαλόγου σημαίνει με τη σειρά της απομόνωση του ατόμου. Ο άνθρωπος εξορίζεται μέσα στον ίδιο του τον εαυτό.
Αυτός ο “συλλογικός αυτισμός” καθιστά την κοινωνία έρμαιο των ενστίκτων της. Οπότε η κοινωνία γίνεται κοπάδι, μάζα.
Όπως και να το εξετάσει κανείς, καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι εστίες του Λόγου, τα κύτταρα της Συλλογικής μνήμης, τα Αρχεία της Γνώσης, πρέπει να βρουν κάπου καταφύγιο.
Δεν είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο στην Ιστορία. Η ανθρωπότητα το αντιμετώπισε ξανά. Κοινωνιολογικά μιλώντας, θα πω ότι, κάπως έτσι συγκροτήθηκε το ιερατείο. Θα επικαλεστώ τον μέγα T.B. Bottomore, ο οποίος εξήγησε πώς σχηματίστηκε ο πρώτος πυρήνας της εξουσίας:
Ο απόμαχος πολεμιστής της φυλής που δε μπορούσε να είναι πια στην πρώτη γραμμή του πολέμου με την γειτονική φυλή, έμεινε στα μετόπισθεν με τα γυναικόπαιδα. Ο νέος πολεμιστής, προτού πάει στη μάχη, πήγαινε στον παλαίμαχο και τον συμβουλευόταν. Αυτή η μεταβίβαση πολεμικής εμπειρίας, δηλαδή Γνώσης του παλιού πολεμιστή προς τον νέο, ήταν η απαρχή της Γνώσης που συγκεντρώνεται και των τμημάτων της Γνώσης που – κατά περίσταση – μεταδίδεται.
Οι παλαίμαχοι πολεμιστές της φυλής που μετέδιδαν τη σοφία τους στους νέους πολεμιστές, έγιναν αρχικά το Συμβούλιο των γερόντων. Το οποίο εξελίχθηκε σε Ομάδα Εξουσίας επί της φυλής. Αποφάσιζε ακόμα και για τον ίδιο τον πόλεμο που, πάντως, θα έκαναν οι νέοι.
Αυτός ο πρώτος πυρήνας εξουσίας εξελίχθηκε κάποια στιγμή της ιστορίας στο πρώτο ιερατείο. Είτε ταυτιζόμενο με την Ομάδα των γερόντων που ασκούσε την εξουσία, είτε αποχωρώντας στο δάσος οι σοφότεροι από αυτούς.
Το ιερατείο ανέλαβε να συλλέγει και να διαφυλάσσει τις εμπειρίες και τις γνώσεις των μελών της πρωτόγονης φυλής.
Αυτό συνοπτικά κι εκλαϊκευμένα είναι “το ζουμί” της θεώρησης του T.B. Bottomore.
Θεωρώ πώς κάπως έτσι έγινε και με τα αρχαία μαντεία. Στην πραγματικότητα ήταν Αρχεία Γνώσεων. Σήμερα θα τα λέγαμε Βιβλιοθήκες. Και τους ιερείς θα τους λέγαμε βιβλιοθηκάριους.
Γιατί όμως έγιναν τα μαντεία;
Έγιναν, επειδή ο λαός άρχισε ν’ αποκόπτεται από την Γνώση των Γερόντων που ασκούσαν εξουσία ή τη Γνώση που μετέδιδαν οι σοφοί. Έφτασε κάποια στιγμή που η Γνώση απειλήθηκε ευθέως από την άγνοια του πλήθους ή και από την επιθετικότητα των εχθρών. Τότε μπήκε στα λαγήνια. Κρύφτηκε σε σπήλαια. Κωδικοποιήθηκε. Κι άρχισε να δίνεται στους λίγους, μόνο σ’ εκείνους που έκαναν την κατάλληλη ετοιμασία για να δεχτούν τη “φώτιση”. Έτσι φτάσαμε στα “Μυστήρια” των αρχαίων Ελλήνων. Αυτοί δε που γίνονταν κοινωνοί των μυστηρίων, λέγονταν Μύστες.
Σήμερα τώρα:
Ο κόσμος άρχισε να οργανώνει τα “νέα μαντεία” του. Οι Λέσχες έκαμαν την αρχή. Ακολούθησαν οι περίφημες “Δεξαμενές Σκέψης”, οι οποίες βρίσκονται πλέον πίσω από κάθε κόμμα και κάθε κυβέρνηση.
Εν ολίγοις, η Γνώση που συλλέγει ο σύγχρονος ερευνητής, δεν είναι για μετάδοση. Αυτό σημαίνει ότι σχηματίζεται σιγά – σιγά ένα νέο ιερατείο που απευθύνεται σε όσους μπορούν να γίνουν κοινωνοί της αποθηκευμένης Γνώσης.
Όσο περνάει ο καιρός, τόσο περισσότερο ο λαός αποκόπτεται από την πηγή της Γνώσης, άρα κι από τη Γνώση που συλλέγεται. Ο μεν λαός βυθίζεται σταδιακά στο σκοτάδι, το δε “ιερατείο” ανεβαίνει τη σκάλα προς την εξουσία. Ή άλλοι (αν πρόκειται πάλι για τους σοφούς που διαχωρίζουν τη θέση τους από τους “γέροντες”) καταφεύγουν στο “δάσος”.
Μια νέα συνθήκη προκύπτει τώρα: Οι άνθρωποι που καταφεύγουν στο “δάσος”, δεν έχουν καμία ανάγκη να μεταδώσουν καμία γνώση σε κανέναν. Όποιος από το πολύβουο χαμένο στην κοσμάρα του πλήθος τη χρειάζεται, μπορεί να πάει να τους βρει. Μόνο που η αναζήτησή τους στην ερημιά δεν (θα) είναι καθόλου εύκολη…
Ετσι είναι σέ γενικές γραμμές. Ικανή καί αναγκαία συνθήκη όμως γιά μετάδοση τής Γνώσης(μέ κεφαλαίο), είναι νά υπάρχει τό κατάλληλο υπόβαθρο από αυτόν ή από αυτούς πού τήν λαμβάνουν. Καί καλώς ή κακώς δέν μπορούν όλοι. Η Γνώση είναι σάν τό νυστέρι. Εάν τό χρησιμιοποιήση ο χειρουργός, σώζει. Εάν τό χρησιμοποιήσει όμως ο χειρούργος, τήν πατήσαμε. Αυτός ήταν κατ΄ αρχήν καί ο λόγος συγκέντρωσης τής Γνώσης από όσους είχαν τήν ικανότητα, ενέργεια πού τοποθετείται χρονικά μετά τόν μεγάλο κατακλυσμό(κομβικό σημείο στήν ιστορία τού πλανήτη). Ετσι δημιουργήθηκαν τά πρώτα Ιερατεία, σκοπός τών οποίων ήταν η σωστή διαχείρηση της, πρός αποφυγή νέων μελλοντικών λαθών. Στήν εξέλιξη όμως οι κατέχοντες τήν Γνώση διαπίστωσαν πώς χρησιμοποιόντας την, δύνανται νά ελέγχουν μέ ευκολία καί πρός ίδιον όφελος, τούς λαούς. Ετσι λοιπόν ξεκίνησε τό…..ο μεν λαός νά βυθίζεται σταδιακά στο σκοτάδι, το δε “ιερατείο” νά ανεβαίνει τη σκάλα προς την εξουσία. Εδώ λοιπόν έγκειται καί τό πρόβλημα, τού οποίου τήν λύση πιθανόν νά δώσουν οι Ανθρωποι πού κατέφυγαν στό ”δάσος”. Μόνο πού πρέπει νά αναζητηθούν καί όπως ορθά αναφέρεις…..η αναζήτησή τους στην ερημιά δεν (θα) είναι καθόλου εύκολη.
Σ’ αυτή την τελευταία φράση σου, Γιώργο, “η αναζήτηση στην ερημιά δεν (θα) είναι καθόλου εύκολη”, κρύβεται όλη η ουσία. Διότι ο κόσμος μας έχει μάθει να τα βρίσκει όλα έτοιμα. Έμαθε να τα ζητάει από το Θεό και ν’ αποδίδει στο Θεό, όσα κερδίζει ο ίδιος, ακόμα και όσα κλέβει.. Ο Θεός του τά ‘δωσε κι αυτά! Κι έτσι όπως έμαθε να τα ζητάει απ’ το Θεό (επί αιώνες το μάθαινε) έτσι τώρα τα ζητάει έτοιμα από τον πρωθυπουργό ή από τον δημοσιογράφο, απ’ όποιον… Να λοιπόν το στοίχημα: Ποιος θ’ αρνηθεί αυτά που βρήκε έτοιμα; Όποια κι αν είναι αυτά; Και ποιος θα βγει στο μονοπάτι της αναζήτησης για να κατακτήσει με το σπαθί του τα αγαθά; Υλικά ή πνευματικά, αδιάφορο… Η αναζήτηση θέλει κόπο. Και αντριλίκι εδώ που τα λέμε…