Την Παρασκευή 16 Σεπτεμβρίου 2022 ήμουν καλεσμένος στην εκπομπή του Σωκράτη Τσόμπου στον “antenna star fm 103,5”. Θέμα της συζήτησής μας ο νέος νόμος για τον Περιφερειακό Τύπο.
Προς το τέλος της εκπομπής ο Σωκράτης με ρώτησε “γιατί ν’ αγοράσει κάποιος την Αναγγελία στο περίπτερο – εννοούσε μια εβδομαδιαία τοπική εφημερίδα – όταν οι ειδήσεις είναι γνωστές ήδη στο κοινό από τα τοπικά sites.
Στον ελάχιστο χρόνο που έμενε, διατύπωσα μία σύντομη απάντηση, αργότερα όμως αισθανόμουν ότι ο Σωκράτης έθιξε με την ερώτησή του ένα πολυεπίπεδο ζήτημα, για το οποίο κι εγώ, παρά την ξεκάθαρη θέση μου, δεν είχα συστηματοποιήσει τα διάσπαρτα επιχειρήματά μου.
Η απάντηση του κόσμου στο ερώτημα του Σωκράτη, προφανώς είναι ότι δεν έχει κανένα λόγο ν’ αγοράσει την εφημερίδα στο περίπτερο, αφού όλες οι ειδήσεις που δημοσιεύει, είναι ήδη γνωστές από το internet.
Η δική μου απάντηση (αναλυτικά τώρα και όχι συνοπτικά, σαν εκείνη που έδωσα στην εκπομπή) αναλύεται σε πολλά επίπεδα, να ξεκινήσουμε όμως από το απλούστερο, μ’ ένα πολύ απλό πείραμα που προτείνω σε κάθε αναγνώστη:
Να πάρει μία είδηση που διάβασε σε οποιοδήποτε site και να συγκρίνει τον τίτλο και το κείμενο με την ίδια είδηση που δημοσιεύτηκε σε οποιαδήποτε εφημερίδα. Θα δει αμέσως τη διαφορά.
Με την πρώτη αυτή και τόσο απλή ματιά μπορεί να καταλάβει ο καθένας τη διαφορά ανάμεσα στην “πληροφορία” που δόθηκε “αμάσητη” στο αναγνωστικό κοινό από το site, από τη μια, κι από την άλλη, την “είδηση” που δόθηκε στο ίδιο κοινό κατεργασμένη ορθογραφικά, συντακτικά, εννοιολογικά.
Το κείμενο του site έχει μέσα του όλες τις “σκουριές”, είναι φορτωμένο από την αγραμματοσύνη, ενίοτε δε, από την υποδόρια προπαγάνδα του συντάκτη του. Διότι: Συντάκτης του κειμένου που δημοσιεύεται στο site, ΔΕΝ είναι ο δημοσιογράφος του site. Αυτός κάνει “ανάρτηση θέματος”, δεν κάνει σύνταξη κειμένου. Που σημαίνει ότι συντάκτης του κειμένου που διαβάζει ο αναγνώστης, είναι ο ανώνυμος επιτετραμμένος κάθε Γραφείου Τύπου, είτε πρόκειται για Υπουργό, βουλευτή, Περιφερειάρχη, Δήμαρχο, πολιτευτή, είτε πρόκειται για τον Πολιτιστικό Σύλλογο της γειτονιάς και της Ποδοσφαιρικής Ομάδας.
Τι διαβάζει λοιπόν ο αναγνώστης από το site;
Τι μαθαίνει;
Για ποιο ακριβώς πράγμα ενημερώθηκε;
Όταν το site μεταδίδει το αποτέλεσμα του Παναιτωλικού στον αγώνα του με τον ΟΦΗ στο Ηράκλειο, ένα δευτερόλεπτο μετά τη λήξη του, σημαίνει ότι το κοινό ενημερώθηκε άραγε και για όσα έγιναν στο γήπεδο του Ηρακλείου;
Όχι.
Τα γεγονότα του αγώνα, οι πτυχές του, το παρασκήνιο, ένα σωρό πράγματα που αφορούν την ενημέρωση του κοινού γύρω από το παιγνίδι του Παναιτωλικού με τον ΟΦΗ, χρειάζονται τον αθλητικό συντάκτη που θα καταγράψει, θα συσχετίσει ένα σωρό παράπλευρες πληροφορίες, θα τις συνθέσει, θα τις συντάξει και θα γράψει ένα κείμενο ορθογραφημένο, σε καλά Ελληνικά, όχι σε μια βάρβαρη γλώσσα που σκοτώνει ακόμα και τον παχύδερμο ελέφαντα.
Στο site αυτή η δουλειά ΔΕ μπορεί να γίνει. Δε μπορεί να γίνει, επειδή πρέπει να μεταδοθεί αμέσως η πληροφορία. Η πολυεπίπεδη δουλειά του εκπαιδευμένου δημοσιογράφου μπορεί να γίνει μόνο στην εφημερίδα.
Είναι καταφανώς θέμα ποιότητας. Αλλά για να γίνει αυτή η ποιοτική δουλειά, έχει κόστος. Οικονομικό κόστος, άσε το ψυχικό, άσε και το θέμα των δημοσιογραφικών γνώσεων που επισυνάπτεται. Να σταθούμε στα βασικά: Πρέπει να πληρωθεί ο δημοσιογράφος που θα πάει στο γήπεδο και θα συλλέξει όλα τα στοιχεία για να κάνει το ρεπορτάζ του με τον τρόπο που περιγράφηκε παραπάνω. Έτσι δεν είναι;
Βεβαίως.
Αλλά πώς θα πληρωθεί ο δημοσιογράφος;
Εδώ είναι ο κόμπος:
Στο site, ο δημοσιογράφος μπορεί να πληρωθεί, μόνο αν ο ιδιοκτήτης του εξασφαλίζει μόνιμα (όχι περιστασιακά) κρατική διαφήμιση, δεδομένου ότι η εμπορική διαφήμιση δεν αρκεί.
Αυτό σημαίνει ότι το site έχει βασικό πελάτη του το κράτος, η δύναμή του απορρέει από αυτό και καταλήγει σ’ αυτό.
Για να το πούμε αλλιώς:
Ο δημοσιογράφος μπορεί να πληρωθεί μόνο από τη συμμετοχή του αναγνώστη, μπορεί να πληρωθεί ο μισθός του μόνο αν ο αναγνώστης αγοράσει – με τον οβολό του – τη δουλειά του δημοσιογράφου.
Όμως ο αναγνώστης, ακόμα κι αν θέλει, ΔΕ μπορεί ν’ αγοράσει την δουλειά του δημοσιογράφου στο site. Ο αναγνώστης μπορεί ν’ αγοράσει τη δουλειά του δημοσιογράφου μόνο στην εφημερίδα, στο περίπτερο.
Η συμμετοχή του αναγνώστη στο δημοσιογραφικό προϊόν είναι το κλειδί. Αυτό ξεχάστηκε στις μέρες μας. Αυτό φταίει που κάνει κατανοητή την ύπαρξη του site και ακατανόητη την ύπαρξη της εφημερίδας.
Παρά τα όσα πιστεύει ο κόσμος, το site και η εφημερίδα ΔΕΝ είναι ανταγωνιστικά Μέσα Ενημέρωσης. Το καθένα είναι αυτό που είναι. Το site μεταδίδει πληροφορία. Η εφημερίδα δημοσιεύει ΕΙΔΗΣΗ.
Άλλο πράμα η πληροφορία και άλλο πράμα η είδηση. Για να μην πιάσουμε το Άρθρο Γνώμης.
Λοιπόν, η οικονομική συμμετοχή του αναγνώστη στο δημοσιογραφικό προϊόν, αναγορεύει την εφημερίδα σε μοναδικό εκπρόσωπο του πολίτη απέναντι στην κυβέρνηση, απέναντι στην εξουσία. Σε αντίθεση με το site που, από τη φύση του, είναι υποχείριο της εξουσίας.
Κοίτα τώρα που φτάσαμε:
Φτάσαμε στην αποτρόπαιη κατάσταση τα sites να κλέβουν το ένα το άλλο, copy paste. Το κάνουν, επειδή ΔΕ μπορούν να παράγουν δημοσιογραφία. Και κλέβουν το ένα το άλλο για να εξασφαλίσουν ύλη. Και κλικ.
Με απλά λόγια, όταν εγκαταλείφθηκε η εφημερίδα, κατέρρευσε η δημοσιογραφία.
Από τότε που – πολύ συγκεκριμένα – χάθηκε το ένα από τα δύο Πρακτορεία Διανομής Τύπου, από τότε που έκλεισαν τα μισά περίπτερα και, ακόμα χειρότερα, τα μισά εκείνων που έμειναν, αρνούνται να πουλήσουν εφημερίδα γιατί η προμήθειά τους είναι εξευτελιστική (μόλις 4%) από τότε δηλαδή που χάθηκαν τα τρία τέταρτα των σημείων πώλησης εφημερίδων, η εφημερίδα, ως θεσμός της Δημοκρατίας, καταποντίστηκε.
Τι θα μπορούσε να κάνει δηλαδή;
Πώς θα μπορούσε να διασωθεί μετά από τόσες βόμβες στα θεμέλιά της;
Αυτοί όμως που ήθελαν αλλά δε μπορούσαν “να βάλουν στο χέρι” την εφημερίδα, υποκριτικά, όσο και απατηλά, μίλησαν για “κρίση στον Τύπο”, είπαν ότι η εφημερίδα ηττήθηκε από το internet. Κι έγιναν πιστευτοί. Ιδίως από τότε που η αριστερά υιοθέτησε κι έκαμε κεντρικό της σύνθημα την απάτη τους.
Η εφημερίδα δολοφονήθηκε.
Η Δημοκρατία δολοφονήθηκε.
Γλίτωσε πρόσκαιρα η “εφημερίδα πόλης”, η οποία στην πόλη της έχει – βάσει δημοσκοπήσεων – μεγαλύτερη αναγνωσιμότητα από τις μεγαλύτερες Πανελλήνιες εφημερίδες, αλλά κι αυτήν τη δολοφονεί με τον νέο νόμο η κυβέρνηση Μητσοτάκη, για να ξεμπερδεύει το σύστημα, θέλει να ξεμπερδεύει με τις αλογόμυγες που δεν το αφήνουν να κοιμηθεί τον ύπνο του δικαίου…
Συμπέρασμα:
Η αγορά μιας δημοτικής εφημερίδας στο περίπτερο, της εφημερίδας που – μέσα σ’ αυτή τη γενική κατάπτωση – επιμένει να υπάρχει, αποτελεί ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ του δημότη στην Ολιγαρχία που καραδοκεί για να καταλύσει εν τοις πράγμασι τη Δημοκρατία.
Ο σπουδαίος λόγος λοιπόν, Σώκρατες, για ν’ αγοράζει ο δημότης κάθε Παρασκευή την “Αναγγελία” σε ένα από τα δώδεκα περίπτερα του κέντρου της πόλης όπου πωλείται, είναι για να διασωθεί ένας θεσμός, ο μόνος θεσμός που υπερασπίζεται ακόμα τη Δημοκρατία στην ουσία της.