Ξέρω πώς αισθάνεται ένα παιδί που χωρίζει από τους γονείς του, αλλά δεν ξέρω πώς αισθάνεται ένα παιδί που χωρίζουν οι γονείς του.
Υποθέτω ότι γκρεμίζεται ο κόσμος γύρω του.
Δεν έχω επιστημονικές αποδείξεις για τη γνώμη αυτή. Έχω όμως κάτι άλλο: Μια μικρή ιστορία που – θα καταλάβετε κι εσείς ότι είναι αληθινή – άρα μπορείτε να υποθέσετε μαζί μου τα ίδια:
Όταν τα παιδιά μου ήταν μικρά, είχαμε στο σπίτι μια συνήθεια: Να τρώμε όλοι μαζί στο μεσημεριανό τραπέζι και, μετά το φαγητό, να συζητάμε ένα θέμα, οτιδήποτε. Όταν τα παιδιά ξεκίνησαν το σχολείο, συνήθως συζητούσαμε κάτι που συνέβη εκεί. Κάτι που μας έδωσε πολλές “ειδήσεις” και, γι’ αυτό, προλάβαμε πολλές “άσχημες” καταστάσεις.
Σε όλες τις συζητήσεις που κάναμε, για οποιοδήποτε θέμα, ακόμα και για θέματα της μικρής οικογενειακής μας επιχείρησης, τα μέλη της οικογένειας έπρεπε να εκφράσουν τη γνώμη τους για το ένα ή το άλλο. Η απόφαση (ακόμα και για κρίσιμα θέματα) φάνταζε ως κοινή, αν και δεν ήταν πάντα έτσι. Ήταν όπως έπρεπε να είναι.
Σε μία απ’ αυτές τις οικογενειακές συζητήσεις, προέκυψε ότι ο μπαμπάς και η μαμά, όταν γνωρίστηκαν…
Όταν γνωρίστηκαν; Τι παναπεί “όταν γνωρίστηκαν”;
“Δηλαδή”, είπε ο μικρότερος γιος μου, “δεν ήσασταν πάντα μαζί”;
“Όχι, αγόρι μου”, είπα. “Με τη μαμά γνωριστήκαμε πριν λίγα χρόνια”.
Και τότε… το παιδί έμπηξε τα κλάματα! Δε μπορούσαμε να το παρηγορήσουμε. Οι αγκαλιές και τα φιλιά μας δεν έφταναν. Ολοφυρόταν. Σπάραζε.
Είδαμε και πάθαμε για να το ησυχάσουμε. Ούτε που ξέρω τι πέρασε μετά, πώς κοιμήθηκε, τι σκέψεις έκαμε, πόσος χρόνος χρειάστηκε για να το εμπεδώσει… Ξέρω όμως, κατάλαβα δηλαδή τότε… ότι ο κόσμος του παιδιού είναι ένα λουλούδι που δεν πρέπει να το κόβεις για να το βάζεις στο βάζο του σαλονιού σου.
Έκτοτε, κάθε φορά που ακούω για χωρισμό ζευγαριού που έχει παιδιά – σκέπτομαι τι και πόσες οδυνηρές κατολισθήσεις γίνονται στα σωθικά των παιδιών που χωρίζουν οι γονείς τους. Και πονάω για παιδιά που δε γνωρίζω.
Αλλά, θα μου πεις, τι πρέπει να κάνει ένα ζευγάρι που “ανακαλύπτει” ότι “δεν πάει άλλο”;
Ειδικός δεν είμαι. Για τα ζητήματα αυτά έχουν δώσει απαντήσεις οι ειδικοί. Θα πω όμως κάτι, ως απλός γονέας που – στο μέτρο του δυνατού – έκαμα ό,τι μπορούσα για να μην πληγωθούν ποτέ τα παιδιά μου:
Ακόμα και να χωρίσουν οι γονείς, είναι λάθος (να μην πω έγκλημα) να χωρίσουν και τα παιδιά από τον μπαμπά ή τη μαμά. Όσο φταίχτης κι αν είναι ο ένας… Ο χωρισμός αφορά μόνο τους γονείς, όχι τα παιδιά.
Υπάρχει όμως κάτι που δεν λένε οι ειδικοί, ούτε ανήκει στην κυρίαρχη Σχολή Σκέψης. Ας μου επιτραπεί να το πω:
Οι γονείς που φτάνουν “στο μη παρέκει”, έχουν μια μεγάλη ευκαιρία στη ζωή τους, μια πρόκληση της ίδιας της ζωής: Να σπουδάσουν τη ζωή. Να γίνουν σοφοί. Με τον ίδιο τρόπο που εκπαιδεύεται ο στρατιώτης στις Ειδικές Δυνάμεις. Σε κανέναν δεν αρέσει η σκληρή εκπαίδευση, αλλά την κάνει. Η ευκολία ν’ αποφύγεις την πρόκληση, δεν τιμά κανέναν. Το πρόβλημα που αφήνεις αυτή την στιγμή πίσω, θα το βρίσκεις πάντα μπροστά σου.
Έχω κι εδώ να σημειώσω μια μικρή ιστορία: Μια έγκυος γυναίκα χώρισε με τον σύζυγό της. Όταν όμως ήρθε η ώρα να γεννήσει, το παιδί “δεν ήθελε” να γεννηθεί. Γύριζε το κεφάλι του προς τα πάνω. Τότε ο γιατρός ρώτησε τη μητέρα, αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα στο σπίτι. Εκείνη του είπε ότι χώρισε με τον άντρα της. Ο γιατρός κάλεσε τον σύζυγο, του εξήγησε, του ζήτησε να τα βρει για λίγο με την γυναίκα του και, όταν εκείνη γεννήσει, να χωρίσουν πάλι. Έτσι έγινε. Το παιδί “άκουσε” τους γονείς του να τα ξαναφτιάχνουν και αποφάσισε να γεννηθεί. Μόνο που και οι δύο γονείς του “έπαθαν” το… κατιτίς και αποφάσισαν να μη χωρίσουν ποτέ πια…
Θα επαναφέρω τώρα την απλοϊκή συμβουλή μου και θα την απευθύνω στα νέα ζευγάρια:
Αντιμετωπίστε την πρόκληση της ζωής να γνωρίσετε ο ένας τον άλλο, να σεβαστείτε τον κόσμο του, που είναι ανεξάντλητος, ν’ αποδεχτείτε τη μοναδικότητά του, η οποία είναι απείρως ελκυστική. Κανείς άλλωστε δε μπορεί να εγκαταλείψει τον εαυτό του για να γίνει “ο άλλος”. Άρα η μόνη οδός είναι να μαθητεύσετε πειθήνια ο ένας στην Σχολή Σκέψης του άλλου. Και, ποιος ξέρει, μπορεί ν’ ανακαλύψετε κάποτε ότι ήταν το καλύτερο που έχετε κάνει σ’ αυτή την άχαρη – κατά τ’ άλλα – ζωή…
Όσο για τον “σταυρό του μαρτυρίου” που θα επικαλεστεί κάποιος “καλοπερασάκιας”, έχω μια ακόμα ιστορία, αυτή τη φορά παρμένη από τους “Μυστικούς της Ανατολής”, του Γιάννη Υφαντή:
Μια νεαρή Γιαπωνέζα έμεινε έγκυος από έναν νεαρό της ψαραγοράς. Οι γονείς της θύμωσαν και της ζητούσαν να πει ποιος ήταν ο άντρας που τη γκάστρωσε. Η μικρή δεν το αποκάλυπτε. Τέλος, μετά από πιέσεις, είπε ότι υπεύθυνος για την εγκυμοσύνη της είναι ο δάσκαλος της Ζεν Χάκουιν. Οργισμένοι οι γονείς της πήγαν στον δάσκαλο. Ο Χάκουιν, αφού τους άκουσε ήρεμα, άλλο δεν είπε παρά μόνο τούτο: “Έτσι ε;”…
Όταν γεννήθηκε το παιδί, το πήγαν στον Χάκουιν. Αυτός ανέλαβε το παιδί και το φρόντιζε σα να ήταν δικό του.
Μετά από καιρό η κοπέλα δεν άντεξε και είπε στους γονείς της την αλήθεια. Οι γονείς της κοπέλας έτρεξαν αμέσως στον Χάκουιν να του ζητήσουν συγγνώμη και να πάρουν πίσω το παιδί.
Ο Χάκουιν, αφού τους άκουσε ήρεμα, άλλο δεν είπε παρά μόνο τούτο: “Έτσι ε;”…