Το 1993 είχα γνωρίσει ένα από τα μεγαλύτερα ταλέντα της Ελληνικής Δημοσιογραφίας, τον Νίκο Χρυσαφόπουλο, με μια καριέρα στα Αθηναϊκά Μέσα Ενημέρωσης που άλλοι δεν προλαβαίνουν να την κάνουν ολόκληρη ζωή. Ο Νίκος έφυγε νωρίς, μόλις στα 35 του. Είχε κατενθουσιαστεί με τον “αραμπά” και αυτό μου χάρισε μια μεγάλη συζήτηση μαζί του, από την οποία κρατώ – και σημειώνω εδώ – την προφητεία του:
“Τα Αθηναϊκά Μέσα Ενημέρωσης μπήκαν σε μία σωλήνα και πάνε. Δε μπορούν να κάνουν ούτε πέρα, ούτε δώθε, ούτε πίσω. Πρέπει να πάνε μόνο μπροστά. Αν κάνουν μια ελάχιστη κίνηση βελτίωσης, θα καταρρεύσουν εν μιά νυκτί. Είναι καταδικασμένα να πάνε όπως πάνε, όσο πάνε, μέχρι να πεθάνουν”…
Αυτά λέγονταν από έναν γνώστη, το 1993 παρακαλώ, τότε που… “έζωναν τα σκυλιά με τα λουκάνικα”, όταν οι μεγάλες εφημερίδες πουλούσαν στα περίπτερα 300.000 φύλλα η κάθε μία. Δεν ξέρετε τι σημαίνει αυτό! Είναι άλλο πράμα να λαλάει κάποιος σήμερα που βλέπει γύρω του την κόλαση, και άλλο να βλέπει κάποιος την κόλαση, όντας μέσα στον παράδεισο!
Ο αείμνηστος Νίκος Χρυσαφόπουλος, 27 χρόνια πριν είχε προφητέψει με ακρίβεια χιλιοστού αυτό που γίνεται σήμερα! Οι ίδιες εφημερίδες που πουλούσαν τότε 300.000 φύλλα, πουλάνε τώρα 3.000 φύλλα. Είναι θέμα χρόνου να εκλείψουν.
Δεν ανήκει εδώ να πω τι άλλα “προφητικά” μου είχε πει εκείνος ο εξαίσιος νους. Θα πω μόνο ότι, όσα μου είπε, με βοήθησαν να πάρω και ν’ ακολουθήσω έναν δρόμο, για τον οποίο δε μετανιώνω. Με βάση την δική μου πια εμπειρία, θα εστιάσω εδώ σε κάτι άλλο, που – κατά τη γνώμη μου – δεν θ’ αργήσει πολύ:
Η καλή δημοσιογραφία θα συγκεντρωθεί σε μια μικρή Ομάδα Μέσων Ενημέρωσης. Ήδη τείνει εκεί. Το κλείσιμο μεγάλων παραδοσιακών Μονάδων Ενημέρωσης που έχει πάρει τη μορφή χιονοστιβάδας, αυτό ακριβώς μαρτυρά. Είναι αναπόφευκτο να γίνει έτσι, επειδή οι καλοί δημοσιογράφοι (που δεν έπαψαν ποτέ να υπάρχουν) δεν έχουν άλλο τρόπο άμυνας απέναντι στον μαζικό λιθοβολισμό που υφίστανται. Θα συγκεντρωθούν (ή θα τους συγκεντρώσει κάποιος) κάτω από μια επιχειρηματική ομπρέλα. Και, φυσικά, θ’ αφήσει όλη τη “μαρίδα” απέξω.
Η πρόσβαση στα κλειστά αυτά Μεγάλα Μέσα Ενημέρωσης (που δεν θα διαφέρουν πολύ από τις περίφημες “δεξαμενές σκέψης”) θα κοστίζει στον πολίτη όσο κοστίζει τώρα ένα σύνθετο πρόγραμμα στην συνδρομητική τηλεόραση. Και βέβαια θα είναι κόστος που δεν θα μπορεί να το σηκώσει η μάζα, και δεν θα μπορεί, γιατί η μάζα φτωχοποιείται ολοένα και περισσότερο, δεν θα της περισσεύει γι’ αυτά δεκάρα τσακιστή, άσε που δεν τα εκτιμά κιόλας… Σκορδοκαΐλα της βέβαια η ελίτ!
Οι κοινωνικές τάξεις που θ’ αντέχουν το κόστος της ενημέρωσής τους (όπως αντέχουν τον λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος ή του νερού) θα γίνουν στο πέρασμα του χρόνου προνομιούχες. Νομοτελειακά. Γιατί η κοινωνική τάξη που έχει πρόσβαση στην ακριβή (μη λαϊκή) πληροφορία, μετατρέπεται αυτομάτως σε ηγετική. Από αυτήν την “ανώτερη τάξη” η εκάστοτε εξουσία θα επιλέγει τα στελέχη της.
Δεν είναι γνωστό, αλλά τέτοιες “εστίες ενημέρωσης” υπάρχουν ήδη. Κι έχουν πρόσβαση σε αυτές όσοι “πληρώνουν καλά”, πολιτικοί κι επιχειρηματίες.
Με απλά λόγια, η γενική απαξία και το φτύσιμο στην δημοσιογραφία που ασκείτε καθημερινά υπερηφάνως και βεβαίως… αντιστασιακά, οδηγεί μαθηματικά σε μια νέα ταξική κοινωνία, σε μια νέα κοινωνική ιεραρχία, που δεν θα διαφέρει πολύ από τις παλιές Ινδικές κάστες.
Η εξέλιξη αυτή θα σημάνει άμεσα το τέλος πολλών πραγμάτων, συνακόλουθα δε, και πολλών προσώπων, αλλά και θεσμών. Κανάλια, εφημερίδες και sites, όπως τα ξέρουμε σήμερα (πανελλήνιας εμβέλειας ΚΑΙ τοπικά) θα εκλείψουν, δεν θα διαφέρουν από μια σελίδα προσωπικών σχολίων στο facebook. Στη θέση τους θα έρθουν άλλα: Μια συνδρομητική τηλεόραση, ένα συνδρομητικό site, μια συνδρομητική εφημερίδα, ένα συνδρομητικό εξειδικευμένο περιοδικό. Και όλα μαζί θ’ ανήκουν σε ΜΙΑ μεγάλη εταιρεία, η οποία θα λαβαίνει από τους ρεπόρτερ την πρωτογενή είδηση, θα την θεματοποιεί και θα την επεξεργάζεται σε όλες τις διαστάσεις της, όπως ακριβώς κάνει ένα εργοστάσιο επεξεργασίας πετρελαίου. Τα υποπροϊόντα της είδησης θα διοχετεύονται στα αντίστοιχα Τμήματα του Εργοστασίου για περαιτέρω ανάλυση και, φυσικά, την ανάλογη συσκευασία για να πάρει τη θέση της στο “ράφι” του super market.
Εσείς τώρα… που από το πρωί ως το βράδυ ρίχνετε ροχάλες στους δημοσιογράφους – κατά το κοινώς λεγόμενο – “θα μείνετε μπουκάλα”. Συγγνώμη που μιλάω ευθέως, δε γίνεται αλλιώς… Θα πω και το άλλο: Δεν σας απαλλάσσει από την ευθύνη σας απέναντι στην επόμενη γενιά το μεγαλόψυχο “άφες αυτοίς ου γαρ οίδασι τι ποιούσι”…
Δεν θα μακρηγορήσω γι’ αυτά. Εμένα με απασχολεί “το κατά δύναμιν”, ο Τοπικός Τύπος, όχι ο άλλος. Αυτός “ο άλλος” πήρε ήδη τον κατηφορικό δρόμο του και δε γυρίζει πίσω… Ο κύκλος του έκλεισε και ανοίγει νέος. Αλλά θα ισχυριστώ – χωρίς να παραθέσω επιχειρήματα εδώ γιατί και πώς – θα πω απλά ότι η Τοπική εφημερίδα θα είναι η τελευταία που θα πεθάνει. Όχι – και πάλι – αυτή που ξέρουμε, αλλά εκείνη που (με νου και γνώση) θα χτίσουμε. Εκείνη που υπάρχει ήδη, αλλά εσείς νομίζετε ότι είναι σαν όλες τις άλλες…