Στη θέση του καπιταλισμού που κατέρρευσε το 2008 και στη θέση του σοσιαλισμού που κατέρρευσε το 1989, οικοδομείται ήδη ένα νέο σύστημα που οι αριστεροί ονομάζουν νεοφιλελευθερισμό, στην πραγματικότητα όμως η μετάλλαξη του συστήματος δεν απόκτησε ακόμα όνομα.
Και δεν απόκτησε ακόμα όνομα, επειδή δεν έχει καμία σχέση, ούτε με τον φιλελευθερισμό, ούτε με τον νεοφιλελευθερισμό. Η αριστερά – για μιαν ακόμα φορά – ονειρεύεται. Αυταπατάται και – ως αυταπατώμενη – εξαπατά.
Το σύστημα που αντικατέστησε (ήδη) το ιδεολογικό δίπολο του προηγούμενου αιώνα, πήρε στοιχεία και από τα δύο προηγούμενα συστήματα, προσθέτοντας ένα τρίτο: Την παγκοσμιοποίηση.
Στην πραγματικότητα, η παγκοσμιοποίηση δεν είναι καινούριο στοιχείο. Είναι ο πρώιμος διεθνισμός του Μαρξισμού, όπως ορίστηκε το 1864 στην Α΄ Διεθνή. Διεθνισμός που εγκαταλείφθηκε από τον Λένιν το 1917, όταν μετέτρεψε το σύνθημα της παγκόσμιας επανάστασης σε σύνθημα για “επανάσταση σε μία μόνο χώρα”. Ήταν μια απόφαση που ίδρυσε την Σοβιετική Ένωση, αλλά είχε ημερομηνία λήξης. Με την παγκοσμιοποίηση, επανήλθε και μάλιστα στην αρχική του υπόσταση.
Υπό την έννοια αυτή, ο διεθνισμός ίσως είναι το σημαντικότερο στοιχείο που προσέφερε ο Μαρξισμός στο μετακαπιταλιστικό και το μετασοσιαλιστικό σύστημα που βιώνουμε ήδη. Και δεν εκφράζεται μόνο στην Οικονομία. Εκφράζεται και με την πρωτόγνωρη στην Ιστορία μετακίνηση πληθυσμών από κράτος σε κράτος και από ήπειρο σε ήπειρο.
Για να είμαστε συνοπτικοί, η παγκοσμιοποίηση (δηλαδή ο διεθνισμός) δεν έχει να κάνει μόνο με την οικονομία, ούτε μόνο με το μεταναστευτικό ζήτημα. Έχει να κάνει με όλες τις εκφάνσεις του δυτικού πολιτισμού, ο οποίος βέβαια δεν είναι και τόσο “δυτικός”, αν δει κανείς πώς ζει σήμερα η Κίνα και η Ιαπωνία.
Εν πάση περιπτώσει, ο διεθνισμός (η παγκοσμιοποίηση ντε) δεν διαδόθηκε από τον ιμπεριαλισμό, όπως (πάλι από τους αριστερούς) καταμαρτυρείται. Πολιτισμικά διαδόθηκε. Από το Χόλιγουντ διαδόθηκε. Δηλαδή, από το Χόλιγουντ προπαγανδίστηκε.
Δεν θα μπορούσε να παγκοσμιοποιηθεί η Οικονομία, αν δεν είχε προηγηθεί η πολιτισμική κυριαρχία του Χόλιγουντ. Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που δεν θα μπορούσε να εξαπλωθεί ο χριστιανισμός, αν ο Μέγας Αλέξανδρος δεν είχε διαδώσει την Ελληνική γλώσσα σε όλον τον τότε γνωστό κόσμο. Η Ιστορία επαναλαμβάνεται, όχι πάντα ως φάρσα. Επαναλαμβάνεται μερικές φορές και ως τραγωδία.
Αυτό δείχνει πόσο λάθος έχουμε να υποτιμούμε τον πολιτισμό στο ρόλο του για την οικοδόμηση του κόσμου. Την ώρα που είναι όργανο του (νέου) συστήματος, εμείς εστιάζουμε στους πολιτικούς. Η πραγματικότητα όμως είναι ότι – στο ρόλο της μετάλλαξης του συστήματος – ο πολιτισμός προηγείται της πολιτικής, η δε θρησκεία προηγείται και του πολιτισμού και της πολιτικής.
Φαντάσου τώρα πόσο ηλίθιο είναι να θεωρείται η δημοσιογραφία (και όχι ο κινηματογράφος, ας πούμε) όργανο του συστήματος!
Για όσους μπορούν να δουν πέρ’ απ’ τη μύτη τους, το σύστημα άλλαξε και στη θέση του έρχεται ένα άλλο που, όπως είπαμε, προς το παρόν, δεν έχει όνομα. Νεοφιλελευθερισμός όμως δεν είναι. Αυτό ξεχάστε το.
Για το τι θα είναι το νέο σύστημα, δεν έχουμε ακόμα πολλά στοιχεία. Μπορούμε πάντως να ιχνηλατήσουμε κάποια από αυτά, αξιοποιώντας τις πρώτες ενδείξεις, αν θέλεις, τα πρώτα συμπτώματα.
Εν ολίγοις:
Σε λίγα χρόνια από σήμερα θα συνειδητοποιήσουν πολλοί άνθρωποι (κι όσο πάει θα το συνειδητοποιούν ολοένα και περισσότεροι) ότι τίποτα πια δεν είναι, ούτε ΘΑ είναι, σαν αυτό που ξέραμε. Αλλ’ αυτό είναι ήδη εμπεδωμένο.
Εκείνο που δεν είναι εμπεδωμένο, είναι το άλλο:
Αποκαθηλώνονται και καταρρέουν ιερά πρόσωπα και ιεροί θεσμοί. Δεν θα μείνει τίποτα όρθιο. Η θρησκεία θα αποκαλυφθεί ως η μεγαλύτερη απάτη των αιώνων. Οι πολιτικές ιδεολογίες (όλες, μηδεμιάς εξαιρουμένης) θ’ αποκαλυφθούν ως όργανα της μεγαλύτερης απάτης. Και, φυσικά, στη νέα εποχή που έρχεται, θα πληροφορηθούμε πέραν πάσης αμφιβολίας ότι… δεν είμαστε μόνοι στο σύμπαν. Κοντά σ’ αυτά, θα μάθουμε τη φύση των όντων. Οι αποκαλύψεις που θα γίνουν, που θα γίνονται κάθε μέρα, θα είναι τρομακτικές, θα παράγουν (κάθε μέρα, όχι μία φορά στην εικοσαετία) ένα γεγονός, η ισχύς του οποίου θα ξεπερνά εκατό φορές εκείνο της επίθεσης στους δίδυμους πύργους, το 2001.
Τα συμπτώματα αυτής της (νέας) εποχής είναι ήδη εδώ. Το ξήλωμα των ιερών τεράτων της Τέχνης που γίνεται ήδη (παγκοσμίως) θα συνεχιστεί με το ξήλωμα των ιερών τεράτων της δημοσιογραφίας και της πολιτικής.
Είπαμε: Δεν θα μείνει τίποτα όρθιο.
Για να κλείσω, δεν θα ξεχάσω το εύλογο πλέον ερώτημα:
“Μήπως είναι καλή η νέα εποχή”;
Σε ένα τέτοιο ερώτημα δεν απαντάς με ένα ξερό “ναι” ή με ένα ξερό “όχι”. Και εξηγώ:
Για το αν θα είναι το ένα ή το άλλο, για το αν θα είναι καλή ή κακή η νέα εποχή, εξαρτάται από το ποια δύναμη θα νικήσει σ’ αυτή την αόρατη μεν, τιτάνια δε διαμάχη που συμβαίνει, ανάμεσα στον “Ηρακλή” και την κόπρο του Αυγεία.
Όταν λέω “δύναμη”, εννοώ τη δύναμη της αλήθειας από τη μια και την δύναμη του ψέματος από την άλλη. Αυτό που η Φύση ξεκαθαρίζει στις μέρες μας είναι το αληθινό από το ψεύτικο, το γνήσιο από την απομίμηση.
Ο κόσμος βρίσκεται στο μεταίχμιο αυτής της απίστευτα ωραίας εποχής. Είναι η ιστορική “στιγμή” που θα διαρκέσει λίγα χρόνια ακόμα, επώδυνα βέβαια, κατά συνέπεια, θα μάθουμε όπου νά ‘ναι, τι κατέρρευσε και τι επικράτησε.
Τα μέχρι σήμερα σημάδια λένε ότι καταρρέουν τα κυρίαρχα πρόσωπα, οι κυρίαρχοι μέχρι τώρα θεσμοί, αυτοί που μας φλόμωσαν στο ψέμα.
Αντιστέκονται όμως. Παλεύουν. Γεγονός που θυμίζει επιθανάτιο ρόγχο. Γι’ αυτό και καθίστανται επικίνδυνοι. Μπορεί να αιματοκυλήσουν την ανθρωπότητα. Μπορεί και όχι.
Όσο για μας, όσοι τουλάχιστον μπορούμε να πετάξουμε πάνω από την κόλαση της επικαιρότητας, δε μένει παρά να ετοιμαζόμαστε για την νέα εποχή, τα χαρακτηριστικά της οποίας αχνοφαίνονται στον ορίζοντα και μας καλούν…