Τα έργα γύρω που μας αρέσουν, δεν είναι έργα αγίων, αλλ’ αμαρτωλών. Ένα παλιό γεφύρι, ας πούμε, ή ένα αρχοντόσπιτο, στολίδι του χωριού, δεν έγινε από αγίους, έγινε από ασπούδαστους μαστόρους, αγροίκους λιθοξόους, έγινε από αμαρτωλούς φεουδάρχες, θρυλικούς για τις αδικίες που διέπραξαν σε βάρος των φτωχών. Πολλά δε από τα μνημεία που θαυμάζουμε, συνοδεύονται από αίμα που χύθηκε γι’ αυτά.
Τα περισσότερα έργα Τέχνης που λατρεύει κόσμος και κοσμάκης, έγιναν από χίλιων λογιών δημιουργούς που, κατά τ’ άλλα, βάσει της αμαρτωλής ζωής που έκαμαν, κατοικοεδρεύουν εδώ κι αιώνες (άλλοι εδώ και χρόνια) στην κόλαση. Έτσι τουλάχιστον μας διαβεβαιώνει η Εκκλησία ότι παθαίνει κάθε αμαρτωλός άνθρωπος.
Που σημαίνει: Σ’ αυτή τη ζωή δεν είναι καλοί μόνο οι καλοί. Καλοί είναι και οι… κακοί! Τι θα κάναμε χωρίς τους κακούς; Αν δεν ήταν οι κακοί, ποιος θ’ άφηνε πίσω του τόσο ωραία έργα για να τ’ απολαμβάνουμε εμείς;
Αν δεν ήταν οι επαναστάτες του 1821 να σφάξουν τους Τούρκους στην Τριπολιτσά, θα ήμασταν εμείς ελεύθεροι σήμερα;
Όταν λοιπόν χαρακτηρίζουμε βαρβαρότητα τη σφαγή, μήπως θα έπρεπε να ΜΗ γίνει η σφαγή των Τούρκων στην Τριπολιτσά;
Να μη γίνει. Αλλά πώς θα έφευγαν από δω οι Τούρκοι;
Θέλω να πω, μπαίνουν κάποια ζητήματα λογικής σε ό,τι αφορά τον τρόπο της σκέψης μας.
Ο Κωνσταντίνος Καβάφης στο ποίημα «Αιωνιότης» γράφει:
Ο Ινδός Aρσούνας, βασιλεύς φιλάνθρωπος και πράος,
μισούσε τες σφαγές. Ποτέ δεν έκαμνε πολέμους.
Πλην του πολέμου ο φοβερός θεός δυσηρεστήθη —
(λιγόστεψεν η δόξα του, άδειασαν οι ναοί του) —
και μπήκε με θυμό πολύ στου Aρσούνα το παλάτι.
Ο βασιλεύς φοβήθηκε και λέει· «Θεέ μεγάλε,
συγχώρεσέ με αν δεν μπορώ ζωή να πάρω ανθρώπου».
Με περιφρόνησι ο θεός απήντησε· «Από μένα
νομίζεσαι πιο δίκαιος; Με λέξεις μη γελιέσαι.
Καμιά ζωή δεν παίρνεται. Γνώριζε πως ποτέ του
μήτε γεννήθηκε κανείς, μήτε κανείς πεθαίνει».
Συμπέρασμα: Οι κακοί που μερικές φορές κάνουν τα νεύρα μας τσατάλια, μπορεί να είναι πιο καλοί από τους καλούς που δεν ενοχλούν κανέναν και υποτάσσονται τυφλά σε ό,τι αντιλαμβάνονται ως ισχυρότερο από αυτούς.
Πόσο καλός είναι ο χριστιανός που πάει την Κυριακή στην Εκκλησία, κάνει το μακρύ σταυρό του και διαρρηγνύει τα ιμάτιά του για τους άθεους;
Και πόσο κακός είναι ο ΜΗ χριστιανός που δεν πάει την Κυριακή στην Εκκλησία, ούτε κάνει μακρύ σταυρό, ούτε διαρρηγνύει τα ιμάτιά του για τους χριστιανούς;
Θέλω να πω, τίποτα δεν είναι σίγουρο, τίποτα δεν είναι βέβαιο, κανείς δεν έχει δικαίωμα να είναι απόλυτος με τις πεποιθήσεις του τις ίδιες, ούτε όμως και αφοριστικός με τις πεποιθήσεις των άλλων. Σωστές ή λάθος οι κρίσεις που διατυπώνονται και σχηματοποιούνται στον δημόσιο λόγο, είναι, απλώς, απαράδεκτες.
Όλο αυτό το πράμα που βιώνουμε καθημερινά, είναι για τα σκουπίδια. Ακόμα κι αν έχω με το μέρος μου όλα τα δίκια του κόσμου, δεν έχω δικαίωμα να επιβάλλω τίποτα σε κανέναν, προπάντων δε, για να είμαστε ακριβείς, δεν έχω δικαίωμα να προσβάλλω κανέναν.
Η προσβολή όμως του ενός προς τον άλλο ανιχνεύεται ακόμα και στους πιο ευπροσήγορους λόγους. Ακόμα και όταν κάποιος επαινεί κάποιον, ο αναλυτής θα βρει στον λόγο του προσβολή, ενίοτε δε και κάτι χειρότερο από αυτήν. Άλλοτε ηθελημένη και άλλοτε αθέλητη, δεν έχει σημασία.
Το όλον συνιστά την καθημερινή μας κόλαση, μέσα στην οποία όλοι βράζουμε, άδικοι και δίκαιοι αντάμα.
Δεν θέτω ζήτημα ηθικής. Μπορώ να πω ότι η ηθική που τάχα εφάρμοζαν οι προηγούμενες γενιές, είναι η μήτρα αυτού του θηρίου κακού.
Θέτω ζήτημα λογικής. Φέρνω για συζήτηση την ανατρεπτική λογική του Καβάφη, όπως την διατυπώνει ο φοβερός θεός του πολέμου του.