Εν πρώτοις, η αποχή από την διάλογο που διεξάγεται στα κοινωνικά δίκτυα, δεν σημαίνει ούτε αποχή, ούτε ουδετερότητα, καθώς νομίζουν ορισμένοι. Επίσης δεν σημαίνει απάθεια κι αδιαφορία η αποχή από πολιτικές συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις.
Αυτός ο μονισμός που καλλιεργήθηκε από την ποικιλώνυμη αριστερά, ο μονισμός που λέει ότι “εγώ παλεύω για σένα κι εσύ, ο βολεμένος, κάθεσαι στον καναπέ”, είναι ένας ολιστικός μονισμός, που δεν απέχει καθόλου από τον ολοκληρωτισμό. Άσε δε εκείνο το φοβερό “όλοι μαζί”… Αν ξεσηκωνόμασταν, λέει, “όλοι μαζί”, θ’ αλλάζαμε την Ελλάδα…
Δεν υπάρχει μεγαλύτερη πλάνη, αλλ’ αυτό είναι αλλουνού παπά ευαγγέλιο…
Η στάση αυτή που περιγράφω, αίρει (ευλόγως ίσως) απορίες του τύπου “τι άλλο να κάνουμε, αν δεν ξεσηκωθούμε;”.
Στην ερώτηση “αν κρατάω ουδέτερη στάση” που μου έγινε πρόσφατα από μία φίλη, δυσκολεύτηκα ν’ απαντήσω, χωρίς να γίνω σκληρός. Εν τέλει, διατύπωσα την θέση μου όσο πιο περιεκτικά και σεβαστικά μπορούσα, χωρίς βέβαια να νιώθω και ικανοποιημένος από την αρτιότητα της απάντησής μου, η οποία ήταν η εξής:
“Ουδέτερη στάση δεν κρατώ, δεν κράτησα ποτέ. Το να μην εκφράζω τις σκέψεις που κάνω, πολλώ δε μάλλον, το να μην δημοσιοποιώ τις θέσεις μου, δεν σημαίνει ότι κρατώ ουδέτερη στάση. Αρνούμαι, απλά, να πάρω μέρος σ’ ένα διάλογο που δεν είναι διάλογος, αλλά διαχείριση μάζας. Τις περισσότερες φορές η σιωπή για κάτι λέει περισσότερα από τα περισσότερα λόγια”.
Ναι, το πρόβλημα είναι αυτό:
Η συμμετοχή σ’ ΑΥΤΟΝ τον διάλογο, στον διάλογο δηλαδή που γίνεται στις μέρες μας, συνιστά την πιο άσοφη πράξη. Για να το παραστήσω κάπως, θα έλεγα ότι το όλον μοιάζει σα να κουβεντιάζουν οι γαλοπούλες στο ορνιθοτροφείο τους: γλου, γλου, γλου, γλου… Διότι αυτό το πράμα δεν είναι διάλογος, αλλά μονόλογος. Όταν κανείς δεν ακούει και δεν καταλαβαίνει κανέναν, τι άλλο είναι από μονόλογος;
Έχω γράψει και παλιότερα βέβαια την άποψή μου ότι ο κόσμος μπήκε πάλι στην εποχή της παλιάς Βαβέλ. Αλλά τέτοιες διαγνώσεις, δεν είναι καθόλου δημοφιλείς, πιστέψτε με…
Τι νόημα θα είχε λοιπόν να καταθέτω την άποψή μου, άποψη για την οποία δεν ενδιαφέρεται κανείς; Γιατί να χάνω τον χρόνο μου, ενώ έχω τόσα άλλα ενδιαφέροντα πράματα να κάνω;
Έκαμα πάντως ένα πείραμα και το επιβεβαίωσα ερευνητικά πολλές φορές τα πέντε τελευταία χρόνια, ώστε να σιγουρευτώ. Θα το περιγράψω εδώ:
Για μία περίοδο μπήκα στην λογική να σχολιάζω τα θέματα της ημερήσιας ατζέντας, αυτά που (το ήξερα καλά) έρχονται για δημόσια συζήτηση “άνωθεν”. Κι όταν λέω “άνωθεν”, δεν εννοώ μόνο την εξουσία, αλλά και την αντιεξουσία που θέλει να γίνει εξουσία.
Ο σχολιασμός μου ήταν σκόπιμα επιδερμικός, ελαφρύς, αβαθής, ένα κείμενο του συρμού. Το μόνο που πρόσεχα (από εμμονή) ήταν η ορθογραφία και το συντακτικό μου.
Προτού καταθέσω το συμπέρασμά μου, θα εξηγήσω ότι το θέμα που συζητείται κεντρικά στην τηλεόραση και στο διαδίκτυο μέρα τη μέρα, είναι το θέμα που μετατοπίζει την προσοχή του θεατή και του αναγνώστη από τον θύτη στο θύμα, από τον ένοχο στον αθώο, από την ουσία στην απουσία. Το θέμα της ημερήσιας ατζέντας μετατοπίζει με άλλα λόγια την κοινωνία από το σοβαρό στο ασόβαρο, από το πολιτικό ζήτημα στο απολίτικο. Αυτό, μάλλον, το ξέρει ήδη ο καθένας. Εκείνο που δεν ξέρει ή δεν συνειδητοποιεί, είναι ότι αυτό το πράμα το καθοδηγεί όποιος θέλει να κάνει μια πολιτική απάτη, έχει όμως ανάγκη να μην την πάρει μυρουδιά κανείς. Το πετυχαίνει, επειδή οι ψηφοφόροι (τεχνηέντως) είναι απασχολημένοι αλλού.
Λοιπόν, την περίοδο που – με όση εμβρίθεια διέθετα – σχολίαζα θέματα της επικαιρότητας, η αποδοχή των κειμένων μου ήταν στα ύψη. Πολλά θέματά μου έγιναν viral.
Μετά, σταμάτησα να κάνω αυτό που περιέγραψα παραπάνω κι έκαμα το ακριβώς αντίθετο:
Άρχισα να κάνω… ωραία θέματα! Θέματα με τα οποία δεν ασχολιόταν άλλος κανείς. Εργαζόμουν συλλέγοντας στοιχεία από διαφορετικές πηγές για να τεκμηριώσω εξαντλητικά την κάθε φράση του κειμένου μου. Αυτό, ναι, ήταν δημοσιογραφική εργασία.
Ε… Τα likes έπεσαν κατακόρυφα, σχεδόν μηδενίστηκαν και, φυσικά, κανένα θέμα μου δεν ξανάγινε viral.
Φως φανάρι… τα δημοσιογραφικά θέματα ΔΕΝ έχουν πέραση. Πέραση είχαν μόνο οι σαχλαμαρίτσες. Στις οποίες θα μπορούσα να διαπρέψω κιόλας… Να κάνω και καριέρα βρε αδερφέ…
Θυμήθηκα ότι και στην αρχαία Ρώμη ο λαός ήταν ικανοποιημένος με “άρτον και θεάματα”. Το πλήθος, η μάζα, ο λαός, είναι ίδιος πάντα. Τότε και τώρα. Ακόμα και όταν θυμώνει, το κάνει με την ελαφρότητα του χλεχλέ.
Ο ίδιος όμως αυτός όμιλος των φίλων μου (στο facebook) που τη μία με πλημμύριζε με likes, και την άλλη με πέταγε στα τάρταρα, συνέχισε να ξιφουλκεί απτόητα εναντίον των δημοσιογράφων που, τάχα ΔΕΝ λένε την αλήθεια στο λαό.
Παρατήρησα πως, όταν ΔΕΝ έλεγα την αλήθεια στο λαό, ήμουν έξοχος για όλους, με επαινούσαν κιόλας, δεν έλειπαν ούτε καν οι διθύραμβοι. Μόλις άρχισα να λέω την αλήθεια στο λαό, άρχισαν οι λιθοβολισμοί, για να μην πω κάτι άλλο…
Ψύχραιμος, όπως αρμόζει στον επιστήμονα ερευνητή, επιχείρησα τότε να δείξω το εύρημά μου σε στενούς φίλους, αναζητώντας στηρίγματα. Μάταια. Για τα συμπεράσματά μου, πλήρως, δεν έπεισα ποτέ κανέναν. Αντιθέτως, ένιωθα ν’ απομονώνομαι ολοένα και περισσότερο…
Σκέφτηκα τότε ότι, ε, δε μπορεί… για να έχουν τόσοι αυτήν την θεωρία, δίκιο έχουν… άρα εγώ, μόνος από δω, ξεροκέφαλος, τζώρας, έχω άδικο. Έτσι πάει.
Κατέληξα στο συμπέρασμα ότι το καλύτερο που έχω να κάνω πλέον, είναι να το βουλώσω το ρημάδι και να ριχτώ στο ψάξιμο της αλήθειας.
Αυτό κάνω τώρα. Διαβάζω, ενημερώνομαι, ρίχνω πέντε φάσκελα στην επικαιρότητα κάθε πρωί με τον καφέ, αλλά… δεν το λέω σε κανέναν… Και περιμένω τη φώτιση.
Εξομολογούμενος θα πω ότι… δεν κατέληξα ακόμη πουθενά. Πού θα πάει όμως; Θα τη βγάλω την άκρη…