Φτάσαμε ήδη στην ωραία εποχή που ο δημοσιογράφος πρέπει να καταγράφει και να μεταδίδει μόνο τα γεγονότα. Αληθινή Δημοσιογραφία στο εξής θα είναι αυτό και μόνο αυτό. Παραγωγή και μετάδοση γεγονότος απαλλαγμένου από κάθε σχόλιο.
Και είναι καλό που θα είναι μόνο αυτό.
Η δημοσιογραφία όπως την ξέρουμε, πέθανε. Δεν έχει μέλλον… Χρεωμένη (δικαίως) την ταύτισή της με την χρεοκοπημένη πολιτική, τι θα περίμενες;
Όμως αυτό δημιουργεί νέα καθήκοντα στους δημοσιογράφους που μέσα στο χαμό διέσωσαν όσο μπορούσαν την αξιοπρέπειά τους. Δεν αρκεί να είσαι (ή να ήσουν) έντιμος δημοσιογράφος. Δεν αρκεί να διαχωρίσεις τη θέση σου από τον αμαρτωλό πια κλάδο. Δεν κρίνεσαι μόνο γι’ αυτά. Κρίνεσαι από το αν έχεις “άλλη πρόταση” για το αύριο. Αν δεν έχεις “άλλη πρόταση” για το αύριο, καλύτερα να σωπαίνεις όταν σε φτύνουν, ακόμα κι αν εσύ ΔΕΝ “τα πήρες”…
Λοιπόν, όποιος θέλει να έχει γνώμη για τα γεγονότα, ας γίνει συγγραφέας. Και να βγάζει βιβλία, να γράφει σε blog. Δημοσιογράφος πάντως δεν θα είναι. Ακόμα κι ο σχολιαστής ΔΕ μπορεί να κατατάσσεται στους δημοσιογράφους. Όποιος έχει γνώμη για τα γεγονότα και την γράφει στην εφημερίδα ή στο facebook ή στο blog, δεν είναι δημοσιογράφος, πολλώ δε μάλλον αν είναι σχολιαστής της τηλεόρασης, αυτός είναι σόουμαν.
Δεν θα δίσταζα να πω ότι οι πραγματικοί δημοσιογράφοι θα έπρεπε ν’ απαγορεύουν τον όρο “δημοσιογράφος” για τον “πάσα ένα” που τον χρησιμοποιεί, και να το κάνουν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που ο νόμος απαγορεύει να λέμε “γύφτους” τους Ρομά. Όπως αυτοί διεκδίκησαν ένα όνομα για τη φάρα τους, έτσι πρέπει να κάνουν και οι δημοσιογράφοι για τον κλάδο τους. Οι πραγματικοί δημοσιογράφοι πρέπει να κατοχυρώσουν όνομα επαγγέλματος, με τον ίδιο τρόπο που η Ελλάδα διεκδίκησε από την Ευρώπη την επωνυμία “φέτα” για το Ελληνικό πρόβειο τυρί. Ή, για να είναι και πιο αξιοπρεπές, να βδελύσσονται κι αυτοί, όπως βδελύσσονται οι γιατροί για τον ψευτογιατρό που ασκεί την ιατρική χωρίς άδεια.
Κατά τη γνώμη μου αυτό το αίτημα προς την Πολιτεία, θα έπρεπε να είναι πρώτο στη λίστα όλων των αιτημάτων που υποβάλλουν οι συνδικαλιστές του κλάδου.
Με άλλα λόγια, φτάσαμε στην εποχή που ο δημοσιογράφος πρέπει να κρατάει τη γνώμη του για τον εαυτό του, με τον ίδιο αυστηρό τρόπο που δεν πρέπει να προδίδει τις πολιτικές του πεποιθήσεις ο παπάς στην εκκλησία ή ο δάσκαλος μέσα στην σχολική αίθουσα.
Οι “εφημερίδες γνώμης” έκλεισαν τον κύκλο τους. Ζήτω οι εφημερίδες ειδήσεων και πληροφοριών. Καλό θα είναι δε, μέχρι να κατακάτσει ο κουρνιαχτός της τρέχουσας συγκυρίας, να μην έχουν καν στις σελίδες τους αρθρογραφία ή σχόλιο, ακόμα κι αν γράφεται από συγγραφείς. Γιατί ο κόσμος χρειάζεται να ορίσει απ’ την αρχή την έννοια της εφημερίδας. Όταν το κάνει (δε θέλει πολύ χρόνο για να γίνει αυτό) θα μπορεί να μπει πάλι το άρθρο στις σελίδες της εφημερίδας, αυτή τη φορά όμως δεν θα είναι γραμμένο από δημοσιογράφο, αλλ’ από συγγραφέα. Ο διαχωρισμός θα είναι απολύτως ευδιάκριτος στον κάθε αναγνώστη.
Είναι απόλυτη κι επιτακτική ανάγκη να διαχωριστεί η είδηση από το σχόλιο και το άρθρο. Ακόμα κι αν η είδηση δεν είναι ένα γεγονός, που καταγράφει το ρεπορτάζ, αλλά πολλά γεγονότα μαζί, μια χημική ένωση γεγονότων που μέχρι τώρα κατέγραφε το δημοσιογραφικό άρθρο, ακόμα κι αυτό, πρέπει να συντάσσεται από ειδικευμένο δημοσιογράφο πλέον, πλήρως αποστασιοποιημένο από την τυπική δημοσιογραφία, ώστε να είναι εφικτός (και ορατός) ο διαχωρισμός που χρειάζεται η πρωτογενής ιδιότητα. Αυτό εννοώ εδώ και χρόνια προτείνοντας επίμονα τον όρο “Συγγραφική Δημοσιογραφία”.
Στην ουσία της η “Συγγραφική Δημοσιογραφία” είναι μια πράξη κάθαρσης της δημοσιογραφίας, μία τελετή εξαγνισμού.
Δεν θα εμβαθύνω εδώ πολύ. Θέλω μόνο να διατυπώσω το πρόβλημα που πρέπει να επιλύσουμε, ώστε να επαναφέρουμε την κανονικότητα στον Τύπο. Μια κανονικότητα που δεν θα είναι βέβαια όπως η παλιά, θα ενσωματώνει όμως τα νέα δεδομένα, κυρίως δε, την απόστασή της από το τηλεοπτικό σόου που (κακώς) λέγεται “Δελτίο Ειδήσεων” και κάκιστα οι παρουσιαστές του εκπροσωπούν στη μάζα τη δημοσιογραφία.
Ναι, είναι μια άλλη Σχολή Σκέψης αυτή. Η οποία θέλει επεξεργασία. Θέλει και οπαδούς. Όχι το κοινό, αλλά όσους από το κοινό (νέους ή όχι που) θέλουν να γίνουν δημοσιογράφοι ή συγγραφείς.
Το δύσκολο είναι ότι δεν υπάρχει (ακόμα) σχετική βιβλιογραφία για να σπουδάσουν μόνοι τους οι ενδιαφερόμενοι. Ούτε δάσκαλοι βέβαια υπάρχουν. Και, αν υπάρχουν, δεν έχει πιστοποιηθεί κανένας. Θα μπορούσε όμως να υπάρξει μία “Έδρα Νέας Δημοσιογραφίας” στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Ή σε μια ιδιωτική Σχολή Δημοσιογραφίας που θα “έπιανε το νόημα” του καιρού και θα καλλιεργούσε τη νέα θεωρία…
Περιορίζομαι να πω ότι στο μέτρο που μου αναλογεί, έκανα και κάνω το τοπικό μου πείραμα με την “Αναγγελία”. Τα ειδησάρια της οποίας απηχούν μια ολόκληρη φιλοσοφία που – θέλω να πιστεύω – ανταποκρίνεται στη νέα αυτή αναζήτηση της έντυπης δημοσιογραφίας.
Μόνο που αυτή η αναζήτηση γίνεται όπως όλες οι αναζητήσεις: Μοναχικά και επίπονα, εν μέσω αυτοδίδακτων βελτιώσεων και, φυσικά, εν μέσω αμφιβολιών, αν όχι αμφισβητήσεων…